Trauma… Je hoort er steeds meer over, maar wat betekent dat nou precies.
En wat is het verschil tussen Persoonlijk trauma en Maatschappelijk trauma?
Ken je de animatie film Inside Out? Dat gaat over een meisje Riley. Ze hebben de film zo gemaakt dat je op een leuke manier in het hoofd van Riley kan zien hoe haar brein zich ontwikkelt van baby naar puber. Ook zie je hoe belangrijk de rollen van haar vader en haar moeder hierin zijn. Als haar ouders op tijd zien dat het niet goed met Riley gaat, dan begeleiden ze haar goed en zie je in het brein hoe belangrijk dat is en dat het brein dan ook geen storing krijgt.
Maar wanneer de ouders van Riley niet goed in de gaten hebben dat Riley gespannen en verdrietig is, gaan er hele andere dingen gebeuren in het hoofd van Riley. Er ontstaan als het ware blokkades in haar brein. Riley’s gedrag gaat veranderen. Ze wordt stil, voelt zich eenzaam en niet begrepen. Dat is niet erg als dat maar een paar dagen duurt en haar ouders grijpen op een goede manier in. Riley’s verstopte boosheid, maar vooral verdriet wordt op tijd ontdekt en ze gaat het verwerken waardoor haar brein zich herstelt en ook haar gedrag weer normaal wordt.
Maar wanneer een kind of volwassene langer in zo’n situatie zit, wordt het probleem in het brein ernstiger en kan de persoon niet verder met écht gezond en positief functioneren. Op die manier ontstaat er een trauma-blokkade in het brein. Als dat verder niet wordt opgepakt, zal het kind of volwassene een manier zoeken om toch verder te kunnen met het leven, maar je kunt je voorstellen dat dit steeds lastiger wordt. Veel mensen kunnen prima doen alsof het goed gaat, maar diep van binnen voelen ze zich niet meer zichzelf.
De kans is heel groot dat als een kind een trauma oploopt, er nog meer trauma’s zullen gaan ontstaan. Zoiets noem ik een trauma-stapel. Allerlei gebeurtenissen die dus niet goed verwerkt zijn.
Een trauma heb je dus in veel soorten en mate. De meeste mensen hebben last van hechting-trauma. Daar zijn ze zich vaak niet van bewust. Want het bijzondere is dat iemand zijn/haar trauma steeds beter van zichzelf af wil en kan schuiven en er daardoor ook niet meer aan gaat denken. Maar het is er nog wel. Pas als iemand volwassen is en een liefdesrelatie krijgt, kan hij/zij weer last gaan krijgen van dat trauma. Alleen… die persoon kan het zich niet meer herinneren, maar voelt zich wel onveilig. Dat betekent dus dat die persoon zich onveilig gaat voelen in de liefdesrelatie. Dat noemen we onveilig – gehecht. In die relatie gaan volwassen dan steeds vaker ruzie krijgen, of ze gaan steeds minder samen dingen doen. Ze gaan elkaar minder vertellen en minder vertrouwen. Sommige relaties eindigen daardoor vaak al in een begin-stadium en dat is vaak maar beter ook. Andere volwassenen gaan deze situatie langzaam accepteren, waardoor de relatie wel stand houdt maar niet bepaald beter wordt. Dat kan er uiteindelijk voor zorgen dat iemand stilletjes zo ongelukkig wordt dat hij/ zij gaat vluchten in het werk, hobby's, verslavingen, sporten of zelfs naar een andere man of vrouw. Als er inmiddels kinderen in die relatie zijn gekomen, is het natuurlijk heel treurig dat dit gebeurt. Ook in deze situaties denken kinderen vaak dat zij daarvan de schuld zijn, maar ik wil jou graag verzekeren dat het probleem en de verantwoordelijkheid altijd bij de ouders ligt. Dat het gedrag van kinderen daardoor lastiger kan worden, is logisch. Want ze zijn in een hele lastige situatie gekomen!
Dat volwassenen worstelen met hechting-problematiek gebeurt de laatste jaren erg veel in volwassen relaties en dat is ook een reden waarom veel ouders gaan scheiden. De meeste ouders weten vaak in het begin niet dat dit te maken heeft met hun eigen jeugd, dus met een hechting-trauma. Veel ouders komen daar later pas achter. Dat komt ook omdat we nu pas in een tijd zijn gekomen dat we dit gaan ontdekken.
Wel heel lullig dus voor de kinderen van nu, want die hebben nu te maken met een wereld vol volwassenen met hechting-trauma. Dit is een eerste voorbeeld van een Maatschappelijk Trauma.
En ja… Misschien snappen jullie daarom ook nu nog beter waarom 9 van de 10 kinderen worstelen met mentale problemen! Eigenlijk helemaal niet zo vreemd dus, als je dit verhaal gaat begrijpen.
Een Persoonlijk Trauma is dus een gebeurtenis die om bepaalde redenen niet goed verwerkt is via de emoties angst, boosheid en vooral: verdriet. Het wordt een blokkade in het brein. Het goede nieuws is dat persoonlijke trauma’s op latere leeftijd prima verwerkt kan worden. Gelukkig leven we nu in een tijd dat veel mensen daarin gespecialiseerd in zijn geraakt en dat volwassenen hierin dus een weg kunnen vinden. Dat is uiteraard héél belangrijk voor de kinderen van nu.
Maatschappelijk Trauma. Ik heb hierboven al een voorbeeld genoemd. Als veel volwassenen bewust of onbewust worstelen met trauma’s, dan is dat een Maatschappelijk Trauma te noemen.
Wat misschien wel Maatschappelijk Trauma nummer 1 is, is het feit dat veel ouders het erg moeilijk vinden om een kind op te voeden. Ja… Daar heb je misschien nooit zo over nagedacht, maar dat is zeker wel traumatisch.
Stel je maar stel je eens voor dat er puppy's worden geboren bij een moederhond. En die moederhond weet eigenlijk niet zo goed hoe ze voor die puppy's moet zorgen. Denk je dat die puppy's opgroeien tot vrolijke gezonde en betrouwbare honden, of denk je dat die puppy's best wel bang kunnen worden als hun moeder niet weet wat ze moet doen? Het is eigenlijk best logisch dat die puppy's dan een heel ander gedrag krijgen, dan wanneer de moederhond precies weet wat ze moet doen. Ze zullen angstiger worden en daardoor sneller vals, onbetrouwbaar, niet-sociaal en wellicht ook sneller ziek.
Bijzonder hè, dat mensen denken dat zij de meest slimme wezens op aarde zijn, terwijl ze grote moeite hebben met het aanvoelen wat hun kind nodig heeft?! Iets waar wilde dieren of gezonde huisdieren nauwelijks tot geen moeite mee hebben, zodat hun kinderen zich wel kunnen ontwikkelen tot gezonde volwassen dieren.
Is het dan de schuld van onze ouders? Uh, nou nee, want hun ouders vonden het ook lastig… En die ouders ook… Ga zo maar verder. Er is dus heel lang geleden iets mis gegaan in het gezonde intuïtieve opvoeden van kinderen en er wordt nog steeds gezocht naar verklaringen daarvoor.
Een ander voorbeeld van Maatschappelijk Trauma is dat in onze samenleving veel verslaving heerst. Ten eerste lijden veel mensen aan eet- en snoepverslaving. Zoals je weet hebben veel mensen last van overgewicht, dit heeft ook invloed op je brein. Ten tweede wordt de digitale verslaving steeds erger. Ten derde wordt steeds duidelijker dat we veel te weinig bewegen door een ‘zit-overdosis’. Kinderen moeten veel te veel stil zitten op school en de meeste volwassen bewegen veel te weinig in hun werk. Mensen worden daardoor steeds luier, voelen zich moe/ zinloos en steeds minder energiek. Extreme vormen van verslaving kennen we als drugs en alcohol, maar dat betekent niet dat we bovenstaande effecten van ‘lichtere’ verslavingen moeten onderschatten.
Dan hebben we ook nog te maken met regeringsleiders die ervoor zouden moeten zorgen dat mensen zich veilig en gelukkig voelen in hun land. Maar zoals iedereen de laatste jaren goed kan zien, maken ze continu ruzie in de politiek en dat zorg voor erg veel onrust in ons land en in andere landen. Niet alleen bij gezinnen thuis, maar ook binnen de werkgebieden als de politie, gemeentelijke ambtenaren, jeugdzorg, onderwijs, gezondheidszorg en ouderenzorg.
Ik denk dat als regeringsleiders stoppen met zichzelf als boze kleuters te gedragen en als gezonde krachtige en positieve leiders regeren, het meteen een stuk beter met de samenleving zal gaan. Wat denk jij?
Zou dit misschien komen omdat deze mensen ook worstelen met onbewuste trauma, is een logische vraag. Ik denk het wel, ja!
Als je dit alles leest, is de kans groot dat je door deze informatie nou niet persé veel gelukkiger gaat voelen. Nee, de realiteit is ook niet fraai. Anders zou de jeugd ook niet zo worstelen met mentale problemen.
Maar… Dit alles maakt wel duidelijk dat jij dus absoluut niet de enige bent die zich zo voelt! En dat het dus ook niet jouw schuld is dat je je zo voelt.
Het feit dat je dit aan het lezen bent, zorgt ervoor dat je in ieder geval al op zoek bent naar het Hoe en Waarom. Als je dat steeds beter gaat snappen, zal het ook steeds makkelijker worden om manieren te vinden hierover te kunnen praten en eventueel hulp te zoeken.
Daarom vind ik de podcast Van Duister Naar Licht heel belangrijk. Want zo kunnen jongeren en ouderen zien hoe andere mensen vertellen over hun duistere periode in het leven en welke manieren zij vonden om uiteindelijk toch daaruit te kunnen stappen en zich gelukkig zijn gaan voelen.
Zelf vind ik het heel belangrijk dat ouders én kinderen gaan begrijpen dat we allemaal in meer of mindere mate last hebben van trauma-situaties. Als het aan mij ligt, wordt het onderwerp trauma goed besproken op scholen. Zoals in spreekbeurten. Of misschien wel een nieuw vak: goed leren omgaan met trauma. Trauma-sensitief onderwijs noemen we dat.
Wat denk jij, zou het onderwerp Trauma met regelmaat op school behandeld moeten worden?
