De fases van verwerking bij trauma
Elke dag maak je van alles mee. Leuke dingen en minder leuke dingen. Ons brein heeft nachtrust nodig om dat allemaal op een goede manier te verwerken. Onder normale omstandigheden lukt dat prima. Zijn het leuke dingen, dan heb je daar een fijn gevoel bij. Zijn het spannende dingen, dan voel je angst. Is het onrechtvaardig dan kun je boosheid voelen en het daarmee oplossen. Is het verdrietig, dan uit je jouw verdriet. Dit zijn voorbeelden van gezonde verwerkingen.
Het maakt op deze manier zelfs niet uit als er wat dagen tussen zitten die minder leuk zijn. Je brein ruimt alle gebeurtenissen op een gezonde manier op tijdens je slaap.
Maar als je iets meemaakt waarbij je je heel onveilig voelt en het is zo heftig dat je het niet goed kunt verwerken via erover praten en/of je emoties te uiten, dan gebeurt er in je slaap iets anders. Het wordt weggezet als een blokkade in je brein. Dan kan zich dat dus ontwikkelen tot een trauma dat steeds verder weggeschoven wordt in het brein om er maar niet meer aan te hoeven denken.
Wat er dan ontstaat is de fase van:
1 ONTKENNING (niet meer aan terug willen denken of minder erg maken dan het was)
Zo lang een persoon in Ontkenning zit, zal hij/ zij niet doorstappen naar 2. Ontkenning kan heel hardnekkig zijn en heel lang duren. Veel mensen dragen de ontkenning zelfs mee tot aan hun dood. Maar als iemand zoveel last krijgt door bijvoorbeeld depressie, woede-aanvallen, relatie problemen, verslavingen, etc… Dan gaat de persoon op zoek naar wat er nou eigenlijk aan de hand is en gaat naar…
2 INZIEN WAT EEN PROBLEEM IS GAAN WORDEN IN HET LEVEN
Als je inziet dat iets echt niet normaal was, dan ga je erover praten. Dat is heel belangrijk, want dan ontken je niet langer dat iets heel belastend voor je geweest is. Dat is de eerste stap naar herstellen van een trauma. Over het probleem praten gaat vervolgens over naar;
3 RATIONEEL GAAN VERWERKEN (dit gebeurt bijna altijd met een specialist)
Het probleem van een trauma is dat het brein eigenlijk niet snapt waarom het gebeurd is. Het gaat daarom op zoek naar verklaringen, zodat het brein het toch opzij kan zetten. Dan maar zonder een goede verklaring dus. Trauma-verklaringen zijn daarom altijd valse verklaringen. Ik noem er een paar;
• Het is mijn eigen schuld
• Ik ben niks waard
• Ik ben onzichtbaar, want ik word niet gezien
• Ik ben het niet waard om naar geluisterd te worden
• Ik mag er niet zijn
• Ik ben dom
Als je zo gaat denken door een bepaalde gebeurtenis of zelfs bij regelmatige gebeurtenissen, dan wordt het nog logischer natuurlijk dat je er niet meer aan terug wilt denken of er zelfs liever niet meer wilt zijn. En je wilt ook niet zo over jezelf denken, dus wat er dan gebeurt is dat je een bepaald gedrag gaat ontwikkelen om die gedachte te verstoppen.
Dit gebeurt vaak bij pesters, wist je dat? Die gaan andere pesten, om zelf stoer over te komen. Maar diep van binnen zijn ze juist erg onzeker en dat is ergens ontstaan. Wat lastig is, is als jij dat bij iemand doorhebt en dat tegen diegene wilt zeggen. Maar vaak willen en kunnen mensen er niet over praten. Dan weet je nu dus dat hij/ zij nog in fase 1 zit. Mensen die er wel over kunnen praten, zijn dus bezig met verwerking.
Wat gebeurt er nu precies in fase 3?
Bij rationele verwerking gaat men beseffen dat men zichzelf vals heeft overtuigd. Je ontdekt bijvoorbeeld dat het onterecht is om te denken dat het je eigen schuld was dat je vader jou zoveel sloeg. Of dat je er niet mag zijn, omdat je moeder veel meer aandacht heeft voor jouw kleine zusje dan voor jou.
In fase 3 wordt ontdekt dat het niet aan jou lag. Je kunt je voorstellen dat als je brein dat gaat beseffen, je een enorme opluchting gaat voelen. Veel mensen denken daarom bij fase 3 dat ze het verwerkt hebben. Maar… dat is niet zo.
4 EMOTIONEEL VERWERKEN (dit gebeurt ook vaak via de begeleiding van een specialist)
Je hebt al gelezen dat bij een gezonde verwerking van gebeurtenissen ook emoties geuit worden. Als men bezig is met het verwerken van trauma, gaat fase 3 en fase 4 vaak niet meteen samen. Fase 4 gaat al helemaal niet gebeuren als men denkt dat men na fase 3 wel klaar is met verwerken. Gaandeweg zal men er na fase 3 toch achter komen dat er nog diep van binnen veel onrustig geknaag aanwezig is.
Oftewel, het voelt nog niet alsof de nare gebeurtenis echt weg is. Daarom is het belangrijk dat bij bepaalde gebeurtenissen ook de gevoelens en emoties gevoeld en geuit gaan worden.
Deze fase is belangrijk, maar niet makkelijk. Emoties en gevoelens gaan krijgen van gebeurtenissen die weg geschoven zijn, kunnen best heftig zijn en veel energie kosten. Daarom is het belangrijk dat daar goede begeleiding bij is. Niet alleen door de specialist, maar ook thuis, op werk of school.
Als er sprake is van een trauma-stapel, dus meerdere trauma’s in het leven, dan zal deze fase best wel wat tijd in beslag kunnen nemen. Ik heb het dan over maanden of zelfs jaren. Dat hangt mede af van de rust of onrust in het leven tijdens de verwerking.
5 HERSTEL
De fase van herstel is de eindfase. Dat is de periode waarin veel mensen zich bevrijd voelen van de last uit het verleden. Ze moeten daar vaak van bijkomen, want het hele traject is wel bevrijdend maar ook pittig. Daarnaast merken ze dat zij niet alleen zelf zijn veranderd, ze zien ook de wereld en de mensen om hen heen anders, waar ze zich voorheen veel minder bewust van waren. Deze mensen krijgen vervolgens een heel sterk verlangen om goede dingen voor de samenleving en de natuur te gaan doen.
Menno is daar een goed voorbeeld hiervan. Doordat hij zelf is gaan herstellen en zich daardoor veel beter is gaan voelen, voelt hij ook de grote behoefte om andere jeugdigen te gaan helpen en doet dat met de Podcastserie.
Wat zou jij graag willen doen om de wereld een stuk mooier te maken?
